Czym jest stalking (uporczywe nękanie)

Niestety coraz częściej do Kancelarii trafiają Klienci którzy stali się ofiarami nękania ze strony swoich byłych partnerów, współpracowników czy też sąsiadów. Osoby te łączy zazwyczaj jedna wspólna cecha – poczucie bezradności. Stalker – czyli prześladowca – bardzo często zastrasza swoją ofiarę, osacza ją (poprzez np. nachodzenie w pracy, wysyłanie licznych wiadomości sms) starając się wzbudzić w niej poczucie osamotnienia i bezsilności. Pozycji poszkodowanych przestępstwem nie poprawia bierna postawa organów ścigania, które bagatelizują wagę tego przestępstwa. Stalking definiuje się najczęściej jako „złośliwe i powtarzające się nagabywanie, nękanie, naprzykrzanie się czy prześladowanie zagrażające czyjemuś bezpieczeństwu”.

Warto skorzystać z pomocy adwokata, który pomoże nam „zmobilizować” organy ścigania i będzie walczył o nasze prawa.

Jak rozpoznać stalking?

Nie każde zachowanie naruszające prywatność może być potraktowane jako stalking. By zachowanie mogło być uznane za stalking, nękanie przez sprawcę musi być uporczywe, a zatem polegać na nieustannym oraz istotnym naruszaniu prywatności innej osoby lub na wzbudzeniu w pokrzywdzonym uzasadnionego okolicznościami poczucia zagrożenia.

Przykładowe zachowania mogące zostać uznane za stalking/nękanie:

  • śledzenie ofiary, wysyłanie licznych, niechcianych wiadomości tekstowych sms, maili, listów czy też prezentów,
  • nachodzenie w pracy lub w domu,
  • ciągłe fotografowanie, filmowanie lub straszenie ofiary oraz jej bliskich.

Co może zostać uznane za uporczywe nękanie/ stalking

Przestępstwo stalkingu charakteryzuje szczególne nastawienie sprawcy wyróżniające się dużą dozą nieustępliwości, chęci postawienia na swoim. 

Ważne! Nieistotne są w przypadku przestępstwa z art. 190a kk motywy działania sprawcy. Stalker może kierować się chęcią dokuczenia ofierze ale i też chęcią okazania jej miłości czy też tęsknoty.

Uporczywe nękanie najczęściej przybiera postać nieustannego wysyłania wiadomości tekstowych sms, licznych e-maili, czy też nawiązywania kontaktu poprzez środki telekomunikacyjne. Bardzo często stalker czyli nasz prześladowca, rozpowszechnia nieprawdziwe informacje na nasz temat, śledzi nas czy też próbuje nas szantażować. Nękanie psychiczne polegające np. na grożeniu naruszeniem zdrowia lub życia ofiary czy też bliskiej jej osoby w połączeniu z innymi zachowaniami również stanowi formę uporczywego nękania.

Ważne! Aby można było mówić o stalkingu stan taki musi się utrzymywać przez pewien dłuższy czas. Jednorazowe działanie nie może być bowiem potraktowane jako uporczywe nękanie.

Istotne naruszenie prywatności wyraża się w niedopuszczalnej ingerencji w życie prywatne, rodzinne i domowe ofiary nękania i to niezależnie do tego, czy dotyczy faktów obojętnych (np. robienie pokrzywdzonemu zdjęć podczas spacerów) czy kłopotliwych. Naruszenie prywatności następuje bowiem już z momentem określonego działania sprawcy, wkraczającego w sferę życia prywatnego ofiary, np. poprzez jej nagrywanie.

Ważne! O istotności naruszenia prawa do prywatności nie decyduje sama treść materiałów powstała w wyniku nieuprawnionego wkroczenia w sferę prywatności pokrzywdzonego, ale przede wszystkim to, w jaki sposób do naruszenia doszło i ewentualnie jak często dochodziło do tych naruszeń (tak np. w wyrok Sądu Najwyższego z dnia z dnia 12 stycznia 2016 r. IV KK 196/15).

Czym jest cyberstalking?

Powszechny dostęp do komputerów oraz internetu sprawił, iż przekonani o swojej anonimowości i braku możliwości identyfikacji przestępcy dopuszczają się nękania używając Internetu oraz innych mediów elektronicznych. Osoby te jednak nie zdają sobie sprawy, iż nękając przez długi okres czasu osobę pokrzywdzoną na różnych portalach społecznościowych oraz stronach internetowych również popełniają przestępstwo stalkingu. Udowodnienie popełnienia przestępstwa cyberstalkingu jest często dużo łatwiejsze niż w realnym świecie gdyż w internecie pozostaje wiele śladów przemawiające na niekorzyść cyberstalkera jak np. kierowanych do ofiary maili czy zapisów rozmów prowadzonych przy pomocy komunikatora.

Stalking/uporczywe nękanie- jak z nim walczyć?

Niestety stalker bardzo często czuje się bezkarny. Nic bardziej błędnego! Od 2011 roku w polskim kodeksie karnym (art. 190a kk) zostało zdefiniowane przestępstwo uporczywego nękania:

art. 190a kk

§ 1. Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek lub inne jej dane osobowe w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej.

 § 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Jakie działania możesz podjąć zanim pójdziesz na Policję

Jeżeli nie chcesz składać zawiadomienia na Policję ale też nie możesz poradzić sobie samodzielnie z coraz bardziej natarczywym nękaniem ze strony prześladowcy, udaj się po pomoc do adwokata.

Adwokat może skierować do stalkera formalny list adwokacki, w którym wezwie go do natychmiastowego zaprzestania bezprawnych i niedopuszczalnych zachowań skierowanych przeciwko Tobie.

Często już samo uświadomienie prześladowcy, iż dopuszcza się przestępstwa, za które przewidziana jest surowa odpowiedzialność karna, przynosi odpowiedni rezultat. Jeżeli takie wezwanie nie skłoni prześladowcy do zaniechania dalszego nękania wówczas należy złożyć formalny wniosek o ściganie przestępcy.

Złożyłeś zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa uporczywego nękania wraz z wnioskiem o ściganie jego sprawcy – i co dalej?

Przestępstwo jakim jest stalking ścigane jest wyłącznie na Twój wniosek. W praktyce oznacza to, iż bez takiego formalnego wniosku organy ścigania nie podejmą praktycznie żadnych działań, które mogłyby Ci pomóc. Po złożeniu wniosku o ściganie postępowanie toczy się już z urzędu. Policja po otrzymaniu takiego zawiadomienia zobowiązana jest wszcząć i przeprowadzić postępowanie wyjaśniające, które może doprowadzić do skazania nękającego Cię sprawcy.

Ważne! Co do zasady organy ścigania powinny samodzielnie uzyskać wszystkie dowody świadczące o winie sprawcy. W praktyce jednak w przeważającej mierze organy oczekują na przedstawienie przez Ciebie niezbitych dowodów przeciwko sprawcy.

Do wniosku o ściganie powinieneś dołączyć jak najwięcej dowodów świadczących o winie stalkera. Takimi dowodami mogą być np. wydruki wiadomości sms, maili czy też zeznania świadków (sąsiadów, rodziny, współpracowników), którzy widzieli w jaki sposób jesteś nękany.

Co możesz zrobić na etapie postępowania sądowego?

Z uwagi na fakt, iż postępowanie od momentu złożenia wniosku o ściganie toczy się z urzędu nie musisz wcielać się w żadną rolę procesową. Nie musisz brać zatem czynnego udziału w postępowaniu. Jeśli chcesz jednak brać w tym postępowaniu aktywny udział, wówczas możesz się wcielić w rolę oskarżyciela posiłkowego popierającego obok oskarżyciela publicznego akt oskarżenia.

Podsumowanie

Stalking stanowi przestępstwo, z którym można i trzeba skutecznie walczyć. Sąd może bowiem skazać nękającego nas stalkera na karę pozbawienia wolności lub też może orzec wobec niego karę grzywny lub karę ograniczenia wolności. Sąd może również orzec środki karne w postaci obowiązku powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakazu kontaktowania się z określonymi osobami, zakazu zbliżania się do określonych osób, zakazu opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu lub nakazu opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym. Na skazanego może zostać również nałożony obowiązek naprawienia wyrządzonej szkody lub zapłaty zadośćuczynienia za wyrządzoną krzywdę. Zastosowane środki ochrony zależą od konkretnych okoliczności faktycznych danej sprawy. Jeżeli czujesz, że nie dasz rady samodzielnie stawić czoła swojemu prześladowcy, skorzystaj z pomocy adwokata. Prawo nie może ustępować przed bezprawiem.